رژیم غذایی لوپوس؛ فهرست غذاهای مفید و مضر و تأثیر آن روی علائم بیماری - وبلاگ عصر نو

به گزارش وبلاگ عصر نو، لوپوس یک بیماری خودایمنی مزمن است که در مبتلایان به آن سیستم ایمنی بدن بیش از حد فعال شده و به بافت های سالم حمله می نماید. این شرایط باعث التهاب، تورم و آسیب دیدگی مفاصل و اندام های بدن از جمله پوست، قلب و کلیه ها می گردد. این بیماری با دارو و اصلاح سبک زندگی که رژیم غذایی لوپوس بخشی از آن است، درمان می گردد.

اگرچه رژیم غذایی معینی برای لوپوس وجود ندارد، اما تمرکز بر عادات غذایی سالم می تواند به کنترل علائم آن یاری کند. در این مقاله از وبلاگ عصر نو مگ درباره تأثیر رژیم غذایی روی علائم لوپوس و غذاهای مفید و مضر برای این بیماران صحبت می کنیم. با ما همراه باشید.

فواید تغذیه سالم برای مبتلایان به لوپوس

پیروی از رژیم غذایی سالم و متعادل برای مبتلایان به لوپوس فواید زیادی دارد، از جمله:

1. کاهش التهاب و سایر علائم بیماری

با توجه به اینکه لوپوس یک بیماری التهابی است، خوردن غذاهای ضدالتهاب و اجتناب از مصرف غذاهایی که باعث التهاب می شوند، می تواند علائم آن را کاهش دهد.

2. تقویت استخوان ها و عضلات

تغذیه مناسب به حفظ استحکام استخوان و عضلات یاری می نماید. خوردن غذاهای سرشار از کلسیم و ویتامین D برای سلامت استخوان ها حیاتی است و به خنثی کردن عوارض برخی از داروها که برای درمان لوپوس مصرف می شوند، یاری می نماید. به عنوان مثال، کورتیکواستروئیدها یا کورتون ها ممکن است خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهند، وضعیتی که باعث می گردد تراکم استخوان کاهش و خطر شکستگی افزایش یابد.

3. مدیریت عوارض جانبی داروها

رژیم غذایی سالم علاوه بر اینکه با اثرات مخرب کورتیکواستروئیدها روی استخوان ها مقابله می نماید، می تواند سایر عوارض جانبی دارو از جمله احتباس مایعات و افزایش فشار خون را هم کنترل کند.

4. کاهش وزن و حفظ آن در محدوده مناسب

کاهش وزن و کاهش اشتها در بیماری لوپوس شایع است. علاوه بر این، عوارض جانبی داروها می تواند به کاهش یا افزایش وزن منجر گردد. در این بیماران، درد مفاصل و کم تحرکی ناشی از آن هم از سایر علل افزایش وزن به شمار می رود. اگر نمی توانید وزنتان را در محدوده سالم حفظ کنید، با پزشک در خصوص رژیم غذایی مناسب و ورزش مشورت کنید.

5. کاهش خطر ابتلا به سایر بیماری ها

لوپوس ممکن است با چند بیماری از جمله بیماری قلبی، پوکی استخوان، بیماری تیروئید و سندرم شوگرن (Sjogrens syndrome) همراه گردد. این بیماری ها ماهیت مزمن دارند و به طور همزمان با لوپوس رخ می دهند. به عنوان مثال، بیماران مبتلا به لوپوس بیش از سایر در معرض ابتلا به بیماری قلبی قرار دارند. اگر عوامل خطر بیماری قلبی یا سایر بیماری ها را دارید، پیروی از رژیم غذایی سالم و سبک زندگی فعال احتمال بروز آن ها را کاهش می دهد.

ارتباط بین رژیم غذایی و بیماری لوپوس

روش خاصی برای غذا خوردن مبتلایان به لوپوس وجود ندارد. با این حال، چون لوپوس یک بیماری سیستمیک است و روی کل بدن تأثیر می گذارد، عادات غذایی سالم به کنترل علائم و عوارض بیماری یاری می نماید. علاوه بر این، می تواند احتمال بستری شدن در بیمارستان را کاهش و اثربخشی درمان را افزایش دهد.

اثربخشی رژیم غذایی لوپوس

رژیم غذایی روی هر بیمار تأثیر متفاوتی دارد. برخی از افراد خیلی سریع متوجه تغییرات می شوند، در حالی که در سایر بیماران علائم به آرامی بهبود می یابند. البته ممکن است تغییر رژیم غذایی برای برخی از افراد اصلاً مفید نباشد. اگر با این مشکل روبرو شدید، برای اصلاح رژیم غذایی خود از متخصص تغذیه یاری بگیرید.

برای بسیاری از بیماران مبتلا به لوپوس، تغییرات رژیم غذایی باید مادام العمر ادامه یابد تا از بروز علائم جلوگیری گردد. برخی از بیماران هم در شرایط استرس زا و زمانی که علائم بیماری شعله ور می گردد، اصلاح رژیم غذایی را در اولویت قرار می دهند.

غذاهای مفید برای مبتلایان به لوپوس

توصیه می گردد انواع میوه ها و سبزیجات، غذاهای کم کالری و کم چرب و غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان، فیبر، کلسیم، ویتامین D و اسیدهای چرب امگا 3 را در رژیم غذایی لوپوس بگنجانید. در چنین رژیمی حفظ تعادل مهم است، یعنی مقدار مصرف هیچ کدام از غذاها نباید خیلی زیاد یا خیلی کم باشد.

لوپوس یک بیماری التهابی است و به همین علت غذاهای ضدالتهاب می توانند علائم آن را کاهش دهند. برخی از غذاهای ضد التهابی که باید در رژیم غذایی لوپوس بگنجانید، عبارتند از:

ماهی

اسیدهای چرب امگا 3، شامل ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) و دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA)، در ماهی های چرب از جمله سالمون، ساردین و تن یافت می شوند. EPA و DHA می توانند التهابی را که به بیماری های متعدد از جمله بیماری قلبی و آرتریت التهابی منجر می گردد، کاهش دهند.

مطالعات نشان می دهد در افرادی که ماهی سالمون یا مکمل های EPA و DHA مصرف می نمایند، پروتئین واکنشگر C که مسؤول تحریک التهاب در بدن است، کاهش می یابد. پس سعی کنید حداقل دو بار در هفته ماهی چرب بخورید تا از اثرات ضد التهابی آن بهره مند شوید.

میوه ها و سبزیجات

میوه ها و سبزیجات رنگارنگ مثل اسفناج، کاهو، هویج، بلوبری، پرتقال و… سرشار از آنتی اکسیدان و پلی فنول هستند که جزء ترکیبات گیاهی ضدالتهاب طبقه بندی می شوند. رژیم غذایی لوپوس باید هر روز شامل حداقل پنج سروینگ میوه و سبزی باشد. یک لیوان سبزی خام، نصف لیوان سبزی پخته و یک عدد میوه میانه یک سروینگ تعریف می گردد.

اسید چرب امگا 3 گیاهی

منابع گیاهی اسیدهای چرب امگا 3 شامل گردو، دانه بزرک و… می گردد که حاوی آلفا-لینولنیک اسید (ALA) هستند. بدن ALA را به EPA و DHA تبدیل می نماید. اگرچه این تبدیل با کارآیی پایینی انجام می گردد، اما می تواند بدن را از فواید ضدالتهابی امگا 3 بهره مند کند.

غلات کامل

افراد مبتلا به لوپوس باید به جای غلات تصفیه شده از غلات کامل استفاده نمایند. جو، جو دوسر، کینوا و نان سبوس دار از جمله برترین غلاتی هستند که می توان در رژیم غذایی لوپوس قرار داد.

ماست و لبنیات

تحقیقات نشان می دهد که نوعی باکتری سالم در ماست و سایر محصولات لبنی وجود دارد که ممکن است علائم بیماری را در برخی از مبتلایان به لوپوس کاهش دهد. علاوه بر این، خوردن غذاهای سرشار از کلسیم و ویتامین D برای افراد مبتلا به لوپوس مهم است، چون بیش از دیگران در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند. اگر نمی توانید شیر بنوشید، از جایگزین های بدون لاکتوز آن، شیر سویا، شیر بادام و آبمیوه های غنی شده با کلسیم و ویتامین D بهره ببرید.

غذاهای مضر برای بیماران مبتلا به لوپوس

برخی از غذاها ممکن است باعث تشدید علائم لوپوس شوند. البته گفتنی است که تحقیقات در خصوص ارتباط بین این غذاها و لوپوس محدود است. غذاها و نوشیدنی های مضر برای مبتلایان به لوپوس عبارتند از:

آلفا آلفا

برخی تحقیقات مصرف جوانه آلفا آلفا یا یونجه را با شعله ور شدن علائم بیماری لوپوس مرتبط می دانند. چون در این جوانه ترکیبی به نام ال-کاناوانین (L-canavanine) وجود دارد که سیستم ایمنی را تحت تأثیر قرار می دهد.

طبق تحقیقات، خوردن جوانه یونجه می تواند در افرادی که مبتلا به لوپوس نیستند باعث ایجاد سندرم شبه لوپوس گردد یا لوپوس را در افراد مبتلا به بیماری غیبرطرفال دوباره فعال کند. اگر خوردن جوانه آلفا آلفا باعث شعله ور شدن لوپوس در شما می گردد، بهتر است از خوردن آن خودداری کنید.

سیر

سیر حاوی سه ماده به نام های آلیسین (Allicin)، آجوئن (Ajoene) و تیوسولفینات (Thiosulfinate) است که می توانند با تحریک سیستم ایمنی باعث واکنش مبتلایان به لوپوس شوند. البته خوردن سیر در مقادیر کم به شما آسیبی نمی رساند، اما بهتر است مقدار آن را در رژیم غذایی خود محدود کنید.

غذاهای فرآوری شده و تصفیه شده

این غذاها که شامل غذاهای کنسروشده، نان سفید و… می شوند، اغلب حاوی چربی، قند و نمک زیادی هستند. مطالعات نشان می دهد که رژیم غذایی سرشار از غذاهای فرآوری شده و تصفیه شده می تواند التهاب را در سراسر بدن افزایش دهد. شما باید این نوع غذاها را با غذاهای حاوی مواد تازه و سالم جایگزین کنید، به خصوص اگر بعد از مصرف آن ها متوجه تشدید علائم بیماری می شوید.

سبزیجات نایت شید

برخی از مبتلایان به بیماری های التهابی، از جمله لوپوس، هنگام خوردن سبزیجات نایت شید (گوجه فرنگی، بادمجان، فلفل و…) با افزایش التهاب بدن روبرو می شوند. اما به گفته بنیاد لوپوس آمریکا، هیچ مدرک محکمی برای حمایت از این ادعا وجود ندارد. با این حال اگر سبزیجات نایت شید علائم شما را افزایش می دهند، می توانید آن ها را از رژیم غذایی خود حذف کنید.

الکل

نوشیدنی های الکلی می توانند با داروهای لوپوس تداخل داشته باشند. به عنوان مثال، داروهایی مانند متوترکسات (Methotrexate) در کبد متابولیزه می شوند و مصرف آن ها با الکل می تواند خطر مسائل کبدی غیرقابل برگشت را افزایش دهد. سایر داروها مانند پردنیزون (Prednisone) و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) هم در صورت مصرف الکل باعث خونریزی دستگاه گوارش می شوند.

نمک

زیاده روی در مصرف نمک برای هیچ کس، به ویژه افرادی که به بیماری های مزمن مانند لوپوس مبتلا هستند، خوب نیست. چراکه مصرف بیش از حد نمک خطر ابتلا به فشار خون بالا و بیماری قلبی را افزایش می دهد. شما می توانید به جای نمک از نعنا، ریحان، دارچین، فلفل یا لیموترش برای طعم دار کردن غذاها بهره ببرید.

زمان بندی وعده های غذایی

در رژیم غذایی لوپوس هیچ زمان خاصی برای صرف وعده های غذایی توصیه نشده است. بنابراین، می توانید با توجه به سبک زندگی خود الگوی غذایی تان را معین کنید. یک الگوی غذایی معمول شامل سه وعده غذا در روز می گردد.

نکات آشپزی

آشپزی و غذا خوردن در خانه می تواند مقدار مصرف فست فودها و وعده های غذایی مملو از چربی های اشباع را کاهش دهد. برای آشپزی کردن در خانه نکات زیر را به خاطر بسپارید:

از چربی های سالم بهره ببرید

همه چربی ها برای بدن مضر نیستند. شما می توانید از چربی های اشباع نشده مانند روغن زیتون، آووکادو یا آجیل به جای چربی های اشباع مثل کره و مارگارین بهره ببرید. با توجه به اینکه چربی های سالم هم کالری بالایی دارند، باید مراقب مقدار مصرف آن ها باشید.

قند و نمک را محدود کنید

مصرف بیش از حد قند یا نمک می تواند به مرور زمان شما را در معرض ابتلا به بیماری قلبی و فشار خون بالا قرار دهد. پس بهتر است در حین پخت و پز از نمک یا شکر کمتری استفاده کنید. می توانید غذاها را با گیاهان، ادویه ها، سرکه یا لیموترش طعم دار کنید.

هوشمندانه عمل کنید

در صورت امکان سبزیجات و میوه های تازه را انتخاب کنید یا به جای سرخ کردن، غذاها را با روغن های سالم تفت دهید. بعلاوه با مقدار مناسب وعده های غذایی آشنا شوید تا بیشتر از آنچه که برنامه ریزی نموده بودید، غذا نخورید.

اصلاح سبک زندگی

اگر سایر جنبه های زندگی خود را اصلاح نکنید، پیروی از رژیم غذایی لوپوس نمی تواند موفقیت آمیز باشد. سایر تغییراتی که باید در سبک زندگی خود ایجاد کنید، عبارتند از:

تعداد وعده های غذایی را افزایش دهید

اگر دچار مسائل گوارشی و سوء هاضمه می شوید، به جای سه وعده غذای حجیم چهار یا پنج وعده غذای کم حجم بخورید. علاوه بر این، چون هضم چربی برای مبتلایان به لوپوس سخت است، توصیه می گردد از خوردن وعده های غذایی پرچرب بپرهیزید. از غذاهای پرچرب می توان به لبنیات پرچرب، غذاهای سرخ شده، سوپ های حاوی خامه، سس و گوشت های فرآوری شده (مثل سوسیس و کالباس) اشاره نمود.

از سیگار کشیدن اجتناب کنید

سیگار علائم لوپوس را افزایش و اثربخشی داروهای تجویزشده را کاهش می دهد. اگر برای ترک سیگار به یاری احتیاج دارید، با پزشک صحبت کنید.

از مکمل ویتامین D بهره ببرید

لوپوس مانند سایر بیماری های خودایمنی با سطوح پایین ویتامین D مرتبط است. اگر به مقدار کافی از خانه خارج نمی شوید و در معرض نور خورشید قرار نمی گیرید، با پزشک در خصوص مقدار گیری سطح ویتامین D و لزوم مصرف مکمل مشورت کنید.

فعالیت بدنی انجام دهید

علاوه بر رژیم غذایی، فعالیت بدنی هم می تواند به شما در مدیریت علائم لوپوس یاری کند. پیاده روی سریع، شنا، ایروبیک در آب، دوچرخه سواری یا استفاده از الپتیکال و تردمیل را امتحان کنید.

به مقدار کافی استراحت کنید

خواب را در اولویت قرار دهید و سعی کنید هر شب 7 تا 9 ساعت بخوابید. بعلاوه در طول روز وقت کافی برای استراحت کردن اختصاص دهید.

استرس تان را مدیریت کنید

استرس عاطفی و سایر چالش های روزانه می تواند باعث تشدید بیماری لوپوس گردد. سعی کنید راه های مؤثری برای کسب آرامش و کنترل استرس پیدا کنید.

سایر روینمودهای غذایی

یک رژیم غذایی جامع با تمرکز بر غذاهای ضدالتهاب طیف وسیعی از مواد مغذی را برای بدن فراهم می نماید، التهاب را کاهش می دهد، علائم لوپوس را برطرف می نماید، به حفظ وزن در محدوده سالم یاری می نماید و خطر عوارض بیماری را کاهش می دهد. اگرچه هیچ رژیم غذایی خاصی برای لوپوس توصیه نشده است، در ادامه تأثیر برخی از رایج ترین رژیم های غذایی را روی این بیماری آنالیز می کنیم.

رژیم غذایی مدیترانه ای

رژیم مدیترانه ای بر مصرف میوه ها و سبزیجات، غلات کامل، آجیل، حبوبات، غذاهای دریایی و روغن زیتون تأکید دارد. در این رژیم سایر غذاها مانند مرغ، تخم مرغ، پنیر و ماست هم مجاز هستند، اما باید در حد اعتدال مصرف شوند. تحقیقات نشان می دهد که پایبندی به رژیم غذایی مدیترانه ای با کاهش التهاب بدن مرتبط است.

رژیم ضدالتهاب

رژیم های ضدالتهاب بر اساس رژیم مدیترانه ای تنظیم می شوند، اما شامل توصیه های اضافی برای مصرف چای سبز و شیرینی های سالم مانند شکلات تلخ هستند. بعلاوه مصرف منظم اسیدهای چرب امگا 3 و پرهیز از غذاهای سرخ شده و تنقلات ناسالم را توصیه می نمایند. مطالعات اجرا شده روی رژیم غذایی، بیماری های خودایمنی و لوپوس تأیید می نماید که مصرف اسیدهای چرب امگا 3، به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی ضدالتهاب، می تواند مقدار پروتئین های التهابی را در بدن کاهش دهد.

رژیم گیاه خواری یا وگان

برخی افراد بر این باورند که با کاهش تعداد غذاهای التهاب زا مانند گوشت و لبنیات و افزایش مصرف میوه ها و سبزیجات تازه، غلات کامل و حبوبات می توان به بهبودی بدن یاری کرد. اگرچه این کار رویکرد خوبی است، اما بهتر یک مکمل در رژیم غذایی خود بگنجانید. چون برخی از مواد مغذی فقط در محصولات حیوانی یافت می شوند. بعلاوه قبل از حذف کامل یک گروه غذایی از برنامه روزانه خود با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.

رژیم غذایی فاقد گلوتن

پیروی از یک رژیم غذایی بدون گلوتن به معنی پرهیز از مصرف گندم و سایر غلات حاوی گلوتن و انتخاب جایگزین های سالم برای تأمین مواد مغذی مورد احتیاج بدن است. اگر به بیماری سلیاک یا حساسیت به گلوتن مبتلا نباشید، احتمالاً رژیم غذایی بدون گلوتن علائم لوپوس را کاهش نمی دهد. در حقیقت، شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد گلوتن التهاب را بدتر می نماید یا رژیم غذایی بدون گلوتن می تواند علائم لوپوس را بهبود بخشد.

رژیم حذفی

رژیم های غذایی حذفی برای آگاهی از اینکه آیا برخی غذاها در ایجاد یا بدتر شدن علائم بیماری نقش دارند یا خیر، مفیدند. چون محدود کردن یا حذف این غذاها از رژیم غذایی می تواند علائم را کاهش دهد. برای این کار شما باید انواع خاصی از غذاها را از برنامه روزانه خود حذف نموده و بعد از چند هفته دوباره مصرف آن ها را آغاز کنید. اگر با خوردن یک غذای خاص متوجه بازگشت علائم شدید، باید آن را از رژیم غذایی خود حذف کنید.

رژیم پالئو

در رژیم پالئو (Paleo) فقط می توانید از غذاهای غنی از مواد مغذی که حاوی شکر یا مواد افزودنی نیستند، بهره ببرید. به عبارت دیگر، این رژیم غذایی شامل گوشت بدون چربی، میوه ها، سبزیجات، آجیل و دانه ها می گردد. اگرچه خوردن این غذاها برای بدن مفید است، اما شواهدی وجود ندارد که نشان دهد رژیم پالئو در کاهش علائم لوپوس مؤثر باشد.

کلام پایانی

تأثیر لوپوس روی افراد مختلف، فرق دارد. به همین علت ممکن است ایجاد یک تغییر خاص در رژیم غذایی برای یک بیمار مفید باشد، اما روی بیمار دیگر تأثیر نداشته باشد. یادداشت کردن غذاهای مصرفی به شما یاری می نماید که بفهمید کدام غذاها برایتان مفید و کدامیک مضر است. قبل از اینکه رژیم غذایی خود را تغییر دهید، حتماً با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.

این مطلب صرفا جنبه آموزش و اطلاع رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه های این مطلب حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه برطرف مسؤولیت وبلاگ عصر نو مگ را بخوانید.

منبع: verywellhealth