سنگ کوارتز چیست و چه کاربردهای دارد؟ - وبلاگ عصر نو

به گزارش وبلاگ عصر نو، کوارتز یکی از پرکاربردترین و محبوب ترین سنگ ها در دنیای کریستال ها و سنگ ها به شمار می آید. این سنگ با دوام بالا و زیبایی چشمگیری که دارد شناخته می گردد و می تواند انواع بسیار زیادی داشته باشد که هر کدام دارای رنگ ها و ویژگی های مخصوص خودشان هستند. همین موضوع باعث شده تا از سنگ کوارتز با اهداف متفاوتی چون تزئینی، درمانی و صنعتی استفاده گردد. در این مطلب از خبرنگاران مگ قصد داریم تا شما را با دنیای بزرگ و شگفت انگیز سنگ های کوارتز آشنا کنیم. پس با ما همراه باشید.

سنگ کوارتز چیست؟

کوارتز یک سنگ معدنی سخت و کریستالی است که از دو ماده سیلیس و اکسیژن تشکیل می گردد. این سنگ دومین کانی رایج در پوسته زمین به شمار می آید؛ به طوریکه می توانید آن را در تمامی محیط های زمین شناسی پیدا کنید. شاید برایتان جالب باشد که بدانید کوارتز سازنده اصلی انواع سنگ های معدنی یعنی آذرین، دگرگونی و رسوبی است. کوارتز بیشترین تنوع رنگی و شکلی را در میان سنگ ها دارد و در سنگ های رسوبی به صورت دانه های شن و در سنگ های آذرین و دگرگونی به صورت بلور یافت می گردد.

درجه سختی سنگ کوارتز 7 است و همین موضوع نشان می دهد که این سنگ تا چه میزان می تواند بادوام و مقاوم باشد. در حالت کلی، کوارتز ها شفاف تا نیمه شفاف به نظر می رسند و درخشندگی شیشه ای خاصی دارند. با این حال، ظاهر این سنگ ها با تغییر میزان ناخالصی ها و قرار گرفتن در معرض عناصر طبیعی دیگر دستخوش تغییر می گردد. سنگ های کوارتز بعلاوه توانایی ویژه ای در شکست و پراکنده کردن نور دارند و همین گاهی اوقات می تواند باعث ایجاد رنگین کمان های داخلی در آن ها گردد. این روزها افراد زیادی به جمع آوری کریستال های کوارتز روی آورده اند. علتش هم تعیین است؛ انواع باکیفیت این سنگ به شدت زیبا به نظر می رسد و همه مردم جهان می توانند به آن دسترسی داشته باشد.

برزیل، آرکانزاس آمریکا، ماداگاسکار و کوه های آلپ بیشترین ذخایر سنگ کوارتز را در سراسر جهان دارند. کوه های آلپ اروپایی با کریستال های کوارتز دیدنی خود معروف هستند که اغلب به وسیله جویندگان کریستال در شکاف های کوهستانی در ارتفاعات یافت می شوند. این کریستال ها به علت کیفیت و میزان خاصی که دارند بسیار ارزشمند هستند. اگرچه ترکیب شیمیایی تمامی سنگ های کوارتز یکسان است، اما منطقه منشا این سنگ ها می تواند بر ویژگی های فیزیکی آن ها مانند رنگ، شفافیت و شکلشان تاثیر بگذارد. به عنوان مثال کوارتز رز برزیل ممکن است به علت شرایط خاص زمین شناسی منطقه، رنگ متفاوتی با رنگ کوارتز ماداگاسکار داشته باشد.

تاریخچه سنگ کوارتز چیست؟

سنگ کوارتز به علت ویژگی های زیبایی شناختی، خواص درمانی و البته درجه سختی بالا در طول تاریخ برای اهداف مختلفی مورد استفاده قرار گرفته شده است. این ماده معدنی در ابتدا با واژه آلمانی Querkluftertz شناخته می شد. این نام به وسیله افرادی ابداع شده بود که خیال داشتند کریستال های کوارتز در اصل ذرات رعد و برق های خشک شده زئوس یا یخ های محافظت شده در دهان موجودات غول پیکر یخی هستند.

از طرفی دیگر مصریان باستان از کوارتز برای ساخت طلسم استفاده می کردند چرا که معتقد بودند این سنگ می تواند از آن ها در برابر ارواح شیطانی و بیماری ها محافظت کند. در همین حال، رومی ها سنگ کوارتز را برای ساخت مهر به کار می بردند و قبایل اصیل آمریکایی به امکان بهره گیری از آن برای پیشبینی آینده باور داشتند. در قرون وسطی، سنگ کوارتز همچنان محبوبیت بسیار زیادی در میان مردم داشت. این سنگ علاوه بر زیبایی، از نظر بیشتر افراد ویژگی های معنوی هم داشت به همین علت از آن برای ساخت اشیای مذهبی مانند صلیب ها از آن استفاده می شد تا نمادی از پاکی و معنویت باشند.

پیشرفت در تکنیک های تراش جواهرات و سنگ ها در دوران رنسانس باعث شد تا مردم بتوانند بیشتر از قبل از زیبایی های طبیعی سنگ کوارتز بهره ببرند. همین موضوع منجر به افزایش استفاده از این سنگ در جواهرات و اشیاء تزئینی شد. بعدها، در عصر صنعتی، کوارتز به علت پایداری و فرکانس ثابت، کاربردهای جدیدی در ساخت ساعت ها و سایر دستگاه هایی که به قطعات دقیقی احتیاج داشتند، یافت.

انواع سنگ کوارتز

همانطور که گفتیم سنگ کوارتز انواع بسیار زیادی دارد که هر کدام از آن ها هم دارای ویژگی های ظاهری مخصوص خودشان هستند. به صورت کلی کوارتزها به دو شاخه اصلی کوارتز ماکرو کریستالین (Macrocrystalline Quartz) و کوارتز میکرو کریستالین (Microcrystalline Quartz) تقسیم می شوند. کوارتزهای دسته اول دارای بلورهای درشت و قابل مشاهده با چشم هستند. برخی از سنگ هایی که در این زیرمجموعه قرار می گیرند عبارتند از:

• کوارتز سفید: سنگ کوارتز سفید یا شفاف ظاهری درخشان و شیشه ای دارد. گفته می گردد که این نوع سنگ کوارتز می تواند به جذب، ذخیره و رهاسازی انرژی یاری کند و دقیقا به همین علت در گذشته با اهداف درمانی و معنوی از آن استفاده می کردند. این سنگ برای کسانیکه به جمع آوری سنگ ها و استفاده از آن ها برای دکوراسیون منزل علاقه مند هستند مناسب است.
• رز کوارتز: رز کوارتز با رنگ صورتی ملایمی که دارد نمادی از عشق، دوستی با خود و بخشش به شمار می آید. کسانیکه به سنگ درمانی باور دارند می گویند این سنگ می تواند باعث شفای عمیق درونی، افزایش احساس آرامش و از بین رفتن غم گردد. به همین علت پیشنهاد می کنند آن ها در محیط هایی که ممکن است منفی گرایی در آن ها افزایش پیدا نماید قرار دهید.
• کوارتز دودی: کوارتز دودی که با رنگ های خاکی و تیره خود شناخته می گردد به مقابله با استرس، غلبه بر ترس و بهبود افسردگی یاری می نماید. این سنگ برای کسانیکه دائما درگیر اتفاقات غمگین گذشته هستند مناسب است. کوارتز دودی بعلاوه به علت زیبایی ظریف و چشم نوازی که دارد به عنوان وسیله ای تزئینی هم مورد استفاده قرار می گیرد.
• کوارتز سیترین: اعتقادها بر این است که سنگ سیترین با ظاهر زرد و درخشانی که درست مانند خورشید است می تواند روح را از تمامی آلودگی ها پاک کند و دوباره آن را از نو بسازد. سیترین به عنوان سنگ موفقیت شناخته می گردد و برای افزایش تمرکز، غلبه به ترس ها و ایستادن در برابر افسردگی مفید است.
• کوارتز آمیتیست: کوارتز آمیتیست که در طیف های مختلفی از رنگ بنفش به وجود می آید می تواند نمادی از از صداقت، امنیت، توانمندی شخصی و قدرت باشد. برخی از افراد باور دارند که این سنگ می تواند به پاکسازی فکر از افکار منفی یاری کند و باعث هوشیاری فرد گردد. متولدین ماه بهمن می توانند آمیتیست را به عنوان خود استفاده کنند.
• کوارتز روتایل: کوارتز روتایل به خودی خود در رنگ های مختلفی چون طلایی، سفید و مشکی در دسترس است. با کمی دقت در ظاهر این سنگ خطوط زیادی که در آن وجود دارد را می بینید. گفته می گردد که سنگ کوارتز روتایل به رشد معنوی و پاک شدن هاله یاری می نماید. بعلاوه اعتقاد بر این است که استفاده از این سنگ شادی، ثروت و ثبات در زندگی را جذب فرد خواهد نمود.
• کوارتز سبز: سنگ پرازیولیت یا کوارتز سبز یکی از نادرترین انواع این گروه از رنگ ها است که به سختی پیدا می گردد. به عقیده برخی از افراد این سنگ می تواند موفقیت، رفاه و خلاقیت را افزایش دهد. بعلاوه کسانیکه در پی یک وسیله تزئینی برای خانه یا کامل کردن کلکسیون های سنگ های خود می گردند باید این کوارتز را حتما در نظر داشته باشند.

از طرف دیگر کوارتز میکرو کریستالین شامل سنگ هایی می گردد که بلورهای نامرئی یا بسیار ریزی دارند. این دسته از سنگ های کوارتز بعلاوه معمولا نیمه شفاف یا مات هستند و بدون چشم غیرمسلح دیده نمی شوند. برخی از سنگ های کوارتز میکرو کریستالین عبارتند از:

• عقیق: سنگ عقیق که در رنگ های مختلفی چون قرمز و صورتی در دسترس است نمادی از امید، صداقت، پاکی و فداکاری به شمار می آید. این سنگ به خودی خود زیرمجموعه های زیادی دارد که هر یک می توانند به نوع خودشان باعث سعادت و خوشبختی فرد شوند. سنگ عقیق در ساخت به کار می رود.
• اونیکس سیاه: این سنگ که با نام سنگ چشم باباغوری هم شناخته می گردد ظاهری لایه لایه با رنگ های سفید و مشکی دارد. کسانیکه به خواص درمانی سنگ ها باور دارند می گویند این سنگ می تواند از فرد در برابر شر محافظت کند و بیماری و درد را دور نگه دارد. باید در نظر داشته باشید که بیشتر سنگ های اونیکس موجود در بازار واقعی نیستند و نوع طبیعی این سنگ بسیار کمیاب است.
• سنگ خون: سنگ خون گوهری سبز رنگ با لکه ها و رگه های قرمز رنگ است که نمادی از شادی، شجاعت و نشاط به شمار می آید. باورها بر این است که این سنگ می تواند شجاعت فرد پوشنده را افزایش دهد و باعث بهبود عزت نفس او گردد. سنگ خون بعلاوه زشتی های اخلاقی مانند خشم و حسادت را از فرد دور نگه می دارد و با به ارمغان آوردن سعادت قلب او را تسکین می دهد.

آیا سنگ کوارتز قیمتی است؟

سنگ کوارتز به طور کلی بسیار ارزان تر از سنگ های طبیعی دیگری چون مرمر، فیروزه و زمرد است. با این حال، بهتر است در نظر داشته باشید که قیمت هر یک از انواع این سنگ ها با توجه به میزان کمیاب بودن، تراش و شفافیت آن ها تغییر پیدا می نماید. معمولا سنگ های کوارتز دسته میکرو کریستالین بسیار گران قیمت تر از کوارتزهای ماکرو کریستالین هستند. برای مثال کوارتز شفاف که گفته می گردد خاصیت تقویت انرژی و بهبود تمرکز را دارد در کنار آمیتیست که به کاهش استرس و افزایش کیفیت خواب یاری می نماید، از گران ترین انواع سنگ کوارتز ماکرو کریستالین به شمار می آیند. علاوه بر این وقتی از این سنگ ها برای طراحی و ساخت جواهرات استفاده می گردد، ممکن است قیمت آن ها براساس فلز مصرفی و دقت کار صورت گرفته تغییر پیدا کند.

خواص سنگ کوارتز

سنگ کوارتز یکی از قدرتمندترین و پرکاربردترین سنگ ها به شمار می آید. این سنگ از میزان ارتعاش بالایی برخوردار است و می تواند خواص مختلفی داشته باشد. حتی شاید برایتان جالب باشد که در لیتوتراپی یا همان سنگ درمانی از کوارتز با عنوان سنگ شفادهنده یاد می کنند. افراد این امکان را دارند که سنگ کوارتز را در کنار کریستال های دیگر برای حفظ سلامتی، همسو کردن چاکراها، نظم پیدا کردن فکر و بهبود روابط اجتماعی استفاده کنند. البته باید در نظر داشته باشید که این خواص از نظر علمی ثابت نشده اند و تنها برخی افراد به آن ها باور دارند. در ادامه به معرفی خواص سنگ کوارتز می پردازیم.

تقویت انرژی

سنگ کوارتز به طور ویژه با توانایی خود در تقویت انرژی، افزایش قدرت فکر و تاثیر مثبت بر سنگ های دیگر مشهور است. این خاصیت کوارتز آن را به ابزاری ارزشمند برای مراقبه، شفابخشی روح و شکوفا شدن نیات تبدیل می نماید. این سنگ درست مانند یک کاتالیزور عمل می نماید که می تواند به افزایش دامنه و قدرت انرژی های مثبت یاری نماید.

وضوح فکری و عاطفی

سنگ کوارتز شفاف اغلب برای ارتقای وضوح فکری، یاری به برطرف سردرگمی، بهبود تفکر منسجم و افزایش تمرکز استفاده می گردد. اعتقاد بر این است که این نوع از سنگ های کوارتز به فرد یاری می کنند تا بر احساسات منفی خود مانند پریشان حالی و افسردگی غلبه نماید و در زندگی خود تعادل و ثبات به وجود بیاورد. به همراه داشتن یک سنگ کوارتز می تواند باعث گردد شما بتوانید برترین حالت از زندگی را برای خودتان بسازید و منظره خوبی از آینده پیدا کنید.

پاکسازی روح و بدن

سنگ کوارتز به علت خواص درمانی قابل توجهی که دارد می تواند به حفظ سلامت عمومی بدن یاری کند و بر روند بهبودی انواع بیماری های تاثیر مثبتی بگذارد. این سنگ بعلاوه به عنوان یک تصفیه کننده قدرتمند در نظر گرفته می گردد که قادر به پاکسازی فضاها، روح افراد و انرژی منفی سایر کریستال ها است. بنابراین کسانیکه در پی شفای چاکراهای خود هستند بهتر است سنگ کوارتز را حتما در نظر داشته باشند.

رشد معنوی

سنگ های کوارتز به طور گسترده در تمرین های معنوی برای یاری به باز کردن چاکراها، تقویت ارتباط با خود برتر و توانایی های روانی مورد استفاده قرار می گیرند. علاوه بر این ها، برخی افراد هم از انواع کوارتز برای محافظت از خود در برابر انرژی های منفی و دستیابی به حالت های مراقبه ویژه و عمیق استفاده می کنند. اگر اهل مراقبه و دنبال کردن نظریه چاکرا باشید حتما می توانید از مزایای سنگ های کوارتز استفاده کنید.

کاربرد سنگ کوارتز

انواع سنگ های کوارتز تنها در سنگ درمانی و جواهرسازی مورد استفاده قرار نمی گیرند. این سنگ ها در واقعیت به علتی سختی، پایداری شیمیایی و مقاومت حرارتی بالا یکی از پرکاربردترین مواد معدنی در صنایع مختلف به شمار می آیند.

• صنعت شیشه سازی: کوارتز ماده اولیه اصلی در فراوری شیشه است؛ چرا که در ترکیبات تشکیل دهنده خود میزان زیادی سیلیس (SiO₂) دارد. فراوری شیشه پنجره، بطری، ظروف آزمایشگاهی، فیبر نوری، عدسی های اپتیکی و آینه ها تنها با استفاده از سنگ کوارتز امکان پذیر است.
• صنعت الکترونیک: کریستال های کوارتز در ساعت ها، کامپیوترها و تجهیزات مخابراتی برای حفظ فرکانس دقیق مورد استفاده قرار می گیرند. سیلیکون با خلوص بالایی که از این سنگ مشتق می گردد، اساس اصلی تراشه های نیمه هادی، تزازیستورها و پنل های خورشیدی است. کوارتز بعلاوه در صفحه های LCD، پنل های لمسی و فیبر نوری برای انتقال سریع داده ها کاربرد دارد.
• صنعت ساختمان سازی و مهندسی: سنگ کوارتز به علت استحکام بالا در فراوری بتن، سیمان و ملات به کار می رود. این سنگ بعلاوه در کاشی ها، صفحه های کابینت ها و کف پوش ها به صورت کوارتز مهندسی شده (کوارتز خرد شده + رزین) استفاده می گردد. ماسه سیلیسی که از کوارتز مشتق شده در ساخت جاده ها، خطوط راه آهن و پل ها برای تقویت استحکام تحت مصرف قرار می گیرد.
• صنعت نفت و حفاری: ماسه سیلیسی با خلوص بالا در شکست هیدرولیکی برای استخراج نفت و گاز طبیعی ضروری است. ماسه کوارتز باعث می گردد شکاف های ایجاد شده در سنگ های زیرزمینی باز بمانند و جریان نفت و گاز افزایش یابد.
• صنعت رنگ سازی: پودر کوارتز (سیلیس) به رنگ ها، پوشش ها و درزگیرها اضافه می گردد تا دوام و مقاومت در برابر آب و هوا را افزایش دهد. کوارتز بعلاوه در رنگ های خودرو، پوشش های صنعتی و لایه های ضدزنگ استفاده می گردد.

نحوه مراقبت از سنگ کوارتز

اگر به جمع آوری سنگ ها و استفاده از آن ها برای اشیای تزئینی علاقه مند باشید احتمالا می دانید که آن ها ممکن است پس از مدت کوتاهی آلوده شوند. یک تمیز کردن ساده با آب ولرم و صابون ملایم تمام چیزی است که برای از بین بردن آلودگی های فیزیکی انباشته شده روی کوارتز شما ضروری است. حتما آن را کاملا بشویید تا به جای مانده صابون از بین برود. کوارتز خود را به دقت با یک پارچه نرم خشک کنید تا از لکه های آبی که می توانند بر درخشندگی طبیعی آن تاثیر بگذارد جلوگیری نموده باشید.

از ایجاد تغییرات دمایی ناگهانی که می تواند باعث ایجاد ترک در کوارتز گردد، خودداری کنید. این سنگ را از مواد شیمیایی قوی که ممکن است به سطح آن آسیب برسانند دور نگه دارید. اگر چه کوارتز نسبتا سخت است، اما وارد کردن ضربه یا کوبیدن آن به سطح دیگری می تواند باعث شکستن این سنگ گردد.

آیا منشا سنگ مروارید و کوارتز به هم مرتبط است؟

منشا و فرآیند تشکیل دو سنگ مروارید و کوارتز به طور کلی با یکدیگر فرق دارد و این دو هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند. مروارید منشا آلی دارد و در واکنش به ذرات خارجی، درون بدن نرم تنان دو کفه ای مانند صدف ها تشکیل می گردد. این در حالی است که کوارتز یک ماده معدنی است که از سیلیس و اکسیژن تشکیل می گردد و طی فرآیندهای زمین شناسی مانند تبلور ماگما یا رسوب گذاری در محیط های آبی به وجود می آید.

کلام آخر

سنگ کوارتز علاوه بر زیبایی با ویژگی های شیمیایی بی نظیری که دارد در صنایع مختلفی چون جواهرسازی، رنگ سازی و ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرد. اگر جزو آن دسته افرادی باشید که به سنگ درمانی علاقه مند هستند می توانید از خواش شفادهنده این سنگ برای رسیدن به اهداف شخصی خود استفاده کنید. از نمونه های شفاف و درخشان گرفته تا مدل های رنگی و رگه دار، هر یک از انواع سنگ کوارتز کاربرد خاص خودش را دارد. بنابراین، اگر در پی سنگی بادوام، زیبا و پرکاربرد هستید، کوارتز می تواند گزینه خوبی باشد.

منابع: Aglaia ,Geology In