اثر پیگمالیون چیست؟ وقتی انتظارات دیگران روی عملکرد ما تأثیر می گذارد - وبلاگ عصر نو

به گزارش وبلاگ عصر نو، اثر پیگمالیون (Pygmalion Effect) به حالتی اطلاق می شود که عملکرد فرد تحت تأثیر انتظارات دیگران قرار می گیرد. به عبارت دیگر، سطح بالاتر انتظارات دیگران از انسان منجر به عملکرد بهتر او می شود. با این حال، اثر پیگمالیون به طور خاص به این مسئله هم اشاره می کند که چگونه انتظاراتمان از دیگران بر نحوه رفتار ما با آن ها تأثیر می گذارد و اینکه این اتفاق هم به نوبه خود می تواند به بهبود عملکرد فرد کمک کند.

به نام مثال، معلم مدرسه، انتظار دارد یکی از دانش آموزانش، در امتحانات عملکرد خوبی از خود نشان بدهد. این انتظارات رفتار او را با آن دانش آموز، به خاطر اثر پیگمالیون تحت تأثیر قرار می دهد. او ممکن است مدت بیشتری را صرف توضیح یک موضوع برای آن دانش آموز خاص بکند، یا در صورت ارائه پاسخ نادرست از طرف او، ممکن است بازخورد اصلاحی بیشتری به او ارائه دهد.

در مقابل، بازخورد معلم به پاسخ های نادرست ارائه شده از طریق دانش آموزان دیگر که از آن ها انتظارات چندانی ندارد، به مراتب ممکن است کمتر باشد. طبیعتاً در این حالت انتظار می رود که این گروه از دانش آموزان راه حل مسائل و پاسخ درست را به خوبی متوجه نشوند. در نتیجه دانش آموزانی که از آن ها انتظارات بیشتری وجود دارد، در نظر معلم از اهمیت بیشتری برخوردار می شوند و خدمات آموزشی مطلوب تری دریافت می کنند.

نکات کلیدی

• انتظارات ما می تواند بر نحوه رفتار ما با دیگران تأثیر بگذارد که این مسئله به نوبه خود می تواند بر انتظارات آن ها از خودشان هم تأثیر بگذارد.
• انتظارات پایین از برخی افراد می تواند به این معنا باشد که رفتار ما با آن ها نسبت به افرادی که از آن ها انتظارات بالاتری داریم، فرق دارد.
• انتظارات سطح پایین یک محیط منفی ایجاد می کنند که منجر به عملکرد پایین تر فرد می شوند. در حالی که انتظارات سطح بالا یک محیط مثبت و دلگرم کننده ایجاد می کنند که منجر به عملکرد بالاتر فرد می گردد.

در ادامه این مقاله از وبلاگ عصر نو مگ، به بررسی جامع اثر پیگمالیون و کاربردهای بی تعداد آن در ابعاد مختلف زندگی می پردازیم. بدون شک آشنایی با اصل روانشناسی و به کار بستن آن، نه تنها بر عملکرد و رفتار اطرافیان ما تأثیر می گذارد، بلکه به اعمال و رفتار خود ما هم سر و سامان داده و باعث ایجاد حس خودشکوفایی در دو طرف رابطه می گردد. با ما همراه باشید.

تاریخچه اثر پیگمالیون

اثر پیگمالیون از طریق روبرت روزنتال در طی انجام یکی از مطالعاتش در سال 1964 کشف شد. روزنتال این کشف را به یاد مجسمه اسطوره ای یونانی پیگمالیون نام گذاری کرد.

بر اساس افسانه های اساطیری یونان، یک مجسمه ساز عاشق مجسمه زنی می گردد که خودش او را ساخته بود و از شدت علاقه و دلدادگی اش به این مجسمه، خدایان به او حیات بخشیدند تا با یکدیگر ازدواج کنند. در واقع این انتظار مجسمه ساز از مجسمه آن زن بود که باعث زنده شدن او شد، داستانی که با اثر پیگمالیون همخوانی دارد. در حقیقت مضمون این افسانه این است که انتظارات ما قدرت تغییر واقعیت را دارند.

آزمایش اثر پیگمالیون

در سال 1964، روبرت روزنتال آزمایشی را انجام داد با این فرض که واقعیت می تواند تحت تأثیر انتظارات ما از دیگران به صورت مثبت یا منفی تغییر کند. روزنتال استدلال کرد که چنین انتظاراتی می تواند پیشگویی های خودبسنده ای ایجاد کند که به موجب آن انتظارات منفی منجر به عملکرد منفی فرد می گردد و این انتظارات منفی به واسطه برخورد منفی دیگران تقویت می گردد.

روزنتال آزمایش خود را در یک مدرسه ابتدایی در کالیفرنیا انجام داد. هر دانش آموز باید در یک آزمون هوش ساختگی شرکت می کرد. پس از امتحان، نمرات آزمون به معلمان اعلام نشد، اما نام تک تک بچه هایی که گفته می شد استعدادهای درخشان مدرسه هستند به آن ها اعلام شد.

پس از گذراندن سال تحصیلی، از بچه ها خواسته شد تا دوباره در آزمون شرکت کنند. با اینکه افزایش قابل توجهی در موارد آزمودنی وجود داشت، همه دانش آموزان نمره بالاتری کسب کردند. استعدادهای درخشان مدرسه هم بیشترین اندازه پیشرفت را در بین دیگر دانش آموزان داشتند، در حالی که دانش آموزان درجه اول و دوم بیشترین پیشرفت آماری را در نمرات خود نشان دادند.

در نهایت این مطالعه به این نتیجه رسید که انتظارات یک عامل مؤثر در نتایج تحصیلی دانش آموزان است، به ویژه دانش آموزان کم سن و سال و کودک. روزنتال معتقد بود که حتی عوامل ظریفی مانند روحیه یا نگرش معلم می تواند بر دانش آموزان تأثیر بگذارد.

علاوه بر این، تمایل معلم ها به توجه بیشتر به استعدادهای درخشان مدرسه بود که باعث شد برخورد نسبتاً متفاوت با این گروه از دانش آموزان شد. در این آزمایش این امر از طریق عواملی مانند توجه بیشتر و ارائه بازخورد عمیق تر نمود پیدا کرده بود.

روزنتال بعداً اثر پیگمالیون را به نام پدیده ای که در آن انتظارات یک فرد از رفتار شخص دیگر به نام یک پیشگویی خودکفا عمل می کند توصیف کرد.

اثر پیگمالیون به چه شکل عمل می کند؟

به گفته روزنتال، اثر پیگمالیون در نقش یک پیشگویی خودکفا عمل می کند که عملکردی دایره وار دارد:

1. باورها و انتظارات افراد بر رفتار آن ها در قبال دیگران تأثیر می گذارد.
2. این رفتارها بر باورها و انتظاراتی که دیگران از خودشان دارند اثر می گذارد.
3. سپس این باورها بر عملکرد دیگران تأثیر می گذارد.
4. باور و انتظارات اولیه دیگران تأیید می گردد.

سپس دوباره همه چیز به مرحله اول برمی گردد، جایی که رفتارها تقویت می گردد.

نمونه هایی از اثر پیگمالیون

اثر پیگمالیون از داستان پیگمالیون سرچشمه می گیرد. به نام مثال، در نمایش یونانی پیگمالیون، مجسمه ساز، مجسمه ای از زن ایدئال خود را ساخت. باور او آن قدر واقعی بود که حتی یک بار او را بوسید و گفته می گردد از آنجا بود که او زنده شد و آن ها تا پایان عمر باهم زندگی کردند.

یک مثال واقعی دیگر را می توان در به یس بال مشاهده کرد. به نام مثال، مربی تیم به یس بال، دو بازیکن نو به نام های رایان و سام را به خدمت می گیرد. رایان از منظر مربی شبیه یکی از اسطوره های قدیمی به یس بال در دهه 80 است. بنابراین، به صورت ناخودآگاه مربی انتظارات زیادی از او دارد.

در مقابل، سام یک پسر لاغر است که به نظر نمی رسد توانایی زیادی در بیس بال داشته باشد. به همین دلیل مربی انتظارات کمی از او دارد.

با گذشت زمان، مربی بیشتر وقت خود را صرف تمرین دادن و کمک به رایان می کند در حالی که سام معمولاً در گوشه زمین نشسته است. رایان دائماً مورد ستایش قرار می گیرد، در حالی که سام نادیده گرفته می گردد. به نظر می رسد رایان قهرمان تیم است.

با شروع فصل، رایان سرشار از اعتماد به نفس، اولین بازی خانگی خود را انجام می دهد و تیم را پیروز بازی می کند. در مقابل، سام که پر از احساس ترس و بی اعتمادی بود، بلافاصله بیس بال را کنار گذاشت و از تیم جدا شد.

چگونه می توانیم از اثر پیگمالیون در زندگیمان استفاده کنیم؟

دامنه کاربرد اثر پیگمالیون فراتر از محیط کلاس و مدرسه است. این اصل امروزه کاربرد فراوانی در دنیای تجارت و حوزه مدیریت و رهبری دارد. به همین دلیل است که اثر پیگمالیون بخش مهمی از فرهنگ کسب و کار دنیای مدرن را تشکیل می دهد و کارایی کارکنان را به حداکثر اندازه ممکن خود می رساند.

1. آگاهی از انتظارات

اثر پیگمالیون حالتی است که به واسطه آن انتظارات ما از دیگران بر رفتار ما نسبت به آن ها تأثیر می گذارد. اگر وجود این اصل را تصدیق کنیم و بپذیریم، می توانیم افکار و رفتار خودمان را آگاهانه تنظیم کنیم.

مهم این است که انتظارات متفاوت خودمان را به موقع تشخیص بدهیم. اگر این کار را انجام دهیم، تنها آگاهی از انتظاراتمان می تواند به ما کمک کند تا از اقدامات و رفتارهای منفی جلوگیری کنیم. بنابراین به جای تشخیص نقاط ضعف در دیگران، می توانیم نقاط مثبت و پتانسیل مثبت آن ها را بررسی کنیم.

در این حالت ما می توانیم تشخیص بدهیم که انتظارات ما منجر به انجام اقدامات یا رفتارهای منفی می گردد. به نام مثال، ممکن است بر سر کسی که انتظارات کمی از او داریم، فریاد بزنیم. در چنین نمونه هایی، مهم است که دید اشتباه خودمان را نسبت به دیگران بپذیریم و سعی کنیم از تکرار آن جلوگیری کنیم.

2. شناسایی ویژگی های مثبت

گاهی اوقات ممکن است انتظارات ما از دیگران کم باشد و هیچ راهی هم برای حل این مسئله وجود نداشته باشد. خواه طرف مقابل یک همکار باشد یا یک دوست یا هر شخص دیگری. در برخی مواقع ممکن است طرف مقابل کاملاً ناتوان به نظر برسد. به همین دلیل است که انتظار بیش از حد از آن ها سخت است، که این مسئله به نوبه خود می تواند روی رفتار و عملکرد ما هم تأثیر بگذارد.

اگر بتوانیم برخی ویژگی های مثبت آن ها را شناسایی کرده و آن ها را به او گوشزد کنیم، ممکن است بتوانیم سطح انتظارات موجود از آن ها را ارتقا دهیم. این موارد به نوبه خود می توانند دیگران را در جهت پیشرفت و ترقی به پیش ببرند و توانایی های بالقوه آن ها را شکوفا کند.

3. ایجاد چالش

وقتی به اهدافمان می رسیم، احساس موفقیت می کنیم. کارکنان هم می توانند با احساس توانمندی در راه رسیدن به اهداف بلند پروازانه رشد کنند. اگر کارمندان به شیوه درست به چالش کشیده شوند، آن ها از انتظارات شما هم می توانند فراتر عمل کنند.

اگر برای کارمندان وظایفی را معین کنیم که معتقدیم فراتر از انتظارات ما از آن ها است و آن ها را تشویق کنیم که این کار را انجام دهند، آن ها تمام تلاششان را برای برآورده کردن انتظارات شما انجام خواهند داد. وقتی سطح انتظارات از انسان بالاتر می رود، ما اغلب تمام تلاش خود را برای تحقق آن ها انجام می دهیم.

4. به کار بردن الگوهای زبانی مثبت

چه اعتقاد داشته باشید کسی توانایی انجام کاری را دارد یا نه، تحقیر کردن او هیچ کمکی به شما یا خودش نمی کند. گفتن جمله هایی مانند من مطمئن نیستم که می توانید این کار را انجام دهید یا آیا می توانید این کار را انجام دهید؟، می تواند منفی تلقی گردد. چنین عباراتی بر عدم اعتماد و سطح انتظارات پایین تأکید می کند.

با تعریف و تمجید از دیگران و شناسایی نقاط قوتشان، می توانیم انتظارات مثبتی از آن ها ایجاد کنیم. این کار به نوبه خود می تواند، روی رفتار خود ما هم تأثیر بگذارد. با تمرکز بر ویژگی های مثبت آنها، سطح انتظارات هم افزایش می یابد.

5. ارائه بازخورد

طرف مقابل شما چه یک دانش آموز باشد، چه کارمند یا هر شخص دیگری، ارائه بازخورد اجرایی در فرایند ارتباط شما با او مهم است. یکی از ایراداتی که در مورد اثر پیگمالیون وجود دارد عدم توجه و تلاش در مورد کسانی است که انتظارات کمی از آن ها وجود دارد. در نتیجه، ممکن است ما هیچ گونه بازخوردی به آن ها ارائه ندهیم زیرا معتقدیم که هیچ فایده ای ندارد، یا اینکه آنها نمی توانند کاری انجام دهند.

در این گونه موارد به جای این که در مورد مزایای بازخورد دادن یا ندادن فکر کنید، بهتر است که حداقل این کار را امتحان کنید. به جای این که صرفاً انتظار داشته باشیم که توقعات و انتظارات ما به واقعیت تبدیل گردد، به فرد این فرصت را بدهید تا پیشرفت کند و ثابت کند که شما در مورد توانایی هایش اشتباه می کنید.

سؤالات متداول در مورد اثر پیگمالیون

در این قسمت پرسش های متداولی که عموماً در مورد اثر پیگمالیون پرسیده می گردد، به همراه پاسخ آن ها آمده است.

آیا اثر پیگمالیون واقعیت دارد؟

به جز مطالعات روزنتال در سال 1964، مطالعات بسیار دیگری هم روی این مسئله انجام شده است که نتیجه اکثریت قریب به اتفاق آن ها حاکی از درست بودن این پدیده بود. اساس این اصل روان شناختی، خودشکوفایی است. هنگامی که انتظارات خاصی از شخصی داریم، تمایل داریم که آن ها را با اقدامات خود، آگاهانه یا به صورت ناخودآگاه تقویت کنیم.

نقش اثر پیگمالیون در حوزه آموزش چیست؟

در مورد مسائل آموزشی، اثر پیگمالیون زمانی رخ می دهد که معلمان به دلیل انتظارات متفاوتشان از دانش آموزان با آن ها به شیوه متفاوت رفتار می کنند. به نام مثال، دانش آموزانی که انتظارات پایین تری از آن ها وجود دارد ممکن است کمتر مورد توجه قرار گیرند یا اینکه بازخورد دقیق تری دریافت نکنند. بنابراین وقتی دانش آموز به سؤالی پاسخ اشتباه می دهد، ممکن است معلم توضیحات دقیقی در مورد پاسخ صحیح به او ارائه ندهد. با این حال، دانش آموزانی که سطح انتظارات بالاتری از آن ها وجود دارد ممکن است بازخورد دقیق تری از معلم دریافت کند.

چرا اثر پیگمالیون اهمیت زیادی دارد؟

اثر پیگمالیون مهم است زیرا می تواند بر اعمال و رفتار ما تأثیر بگذارد و یک چرخه خودکفایی ایجاد کند. برای اینکه بتوانیم بیشترین بهره را از دیگران ببریم، بسیار اهمیت دارد که بدانیم باورهای ما چگونه می توانند بر اعمال و رفتار ما تأثیر بگذارند. با درک چنین مواردی، ما می توانیم به رشد و شکوفایی افرادی کمک کنیم که انتظارات ما از آن ها کم است و یا اینکه حداقل مانع پیشرفت آن ها نشویم.

این مطلب فقط جنبه آموزش و اطلاع رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه های این مطلب حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه رفع مسؤولیت وبلاگ عصر نو مگ را بخوانید.

منبع: Boycewire