آیا زندگی ما واقعیست؟ - وبلاگ عصر نو

به گزارش وبلاگ عصر نو، زندگی امروز- قطعا گونه انسان هوشمند برای همواره در این جهان باقی نخواهد ماند. بالاخره ما طی چند میلیون سال آینده یا منقرض و یا به گونه ای دیگر تبدیل می شویم. ولی شاید تا آن موقع بتوانیم کامپیوترهای قدرتمندی بسازیم که زندگی انسان های منقرض شده را شبیه سازی نمایند. بدین ترتیب می توانیم مطمئن شویم که دست کم به صورت مجازی، هیچ وقت از بین نمی رویم.

دیجی مگ نوشت: مثلا شاید گونه ای که تکامل یافته ماست و احتمالا از ما باهوش تر هم هست، دوست داشته باشد اجدادش را در یک جهانی مجازی، به طور کامل بازسازی کند و از تماشای زندگی او لذت ببرد؛ تا حدودی شبیه به بازی سیمز (Sims). این طوری همواره زندگی ما را در موزه ای به یکدیگر نشان می دهند. همین الان برخی از فیلسوف ها و فیزیک دان ها فکر می نمایند که شاید ما در یک چنین شبیه سازی کامپیوتری زندگی می کنیم. نوعی جهانی مجازی که به وسیله موجودی هوشمند بوجود آمده است. موجودی که ممکن است از نوادگان ما باشد.

کامپیوترهای امروزی بسیار پیچیده هستند. با تکامل و بلوغ کامپیوترهای کوانتمی، این پیچیدگی دهها برابر می گردد. با قدرتمندتر شدن کامپیوترها، می توانیم شبیه سازی های خیلی بزرگ و پیچیده ای انجام دهیم. مثلا انسان هایی را به صورت مجازی بسازیم که در جهانی خودشان زندگی می نمایند. درست مثل برخی از بازی های رایانه ای. این ایده آن قدرها هم که تصور می گردد دور از فکر نیست. اخیرا دو نفر فیلسوف گفته اند که اگر در آینده کامپیوترها تا حد خیلی زیادی پیشرفته و پیچیده شوند، ممکن است زندگی گذشتگان خود را به صورت مجازی شبیه سازی کنیم. شاید اکنون ما در شبیه سازی کامپیوتری نوادگان خود قرار داریم و از آن بی خبر هستیم. به جز فلاسفه، برخی از دانشمندان هم در پی یافتن راهی تجربی و علمی برای کشف این موضوع هستند. اینکه آیا ما در جهان شبیه سازی شده یک خالق هوشمند قرار داریم یا خیر. به هر صورت هر دوی این دیدگاه ها، یعنی دیدگاه منطقی و دیدگاه تجربی، این ایده که ما ممکن است در یک جهان شبیه سازی شده زندگی کنیم را آنالیز می نمایند.

این موضوع برای ما که در حال تجربه اول شخص خودآگاه هستیم غیر قابل درک است. نوعی آگاهی که در آن، جهان را از زاویه دید خود می بینیم و به آن فکر می کنیم. جسم و فکر ما در این جهان قرار گرفته است و ما در این کالبد هستیم. چگونه می توانیم بفهمیم یک انسان واقعی هستیم یا از آن انسان هایی که در شبیه سازی کامپیوتری نوادگان خود به سر می برند؟ این ایده در فیلم های علمی-تخیلی ما هم بارها تکرار شده است. مثلا در فیلم های ماتریکس، نشان داده شد که چگونه مغزهای ما را در یک جهانی مجازی مشغول نموده اند تا انرژی شیمیایی بدنمان را استحصال نمایند. انسان ها در ماتریکس به صورت آواتارهایی به طور کاملا طبیعی زندگی می کردند. با این حال این شبیه سازی مسائلی داشت که باعث می شد برخی از فکر ها بتوانند در آن خلل هایی ببینند و افرادی که در جهانی واقعی زندگی می کردند به آن رسوخ نمایند.

فیلم ماتریکس انسان هایی را به تصویر می کشد که در یک جهانی مجازی زندگی می نمایند.

فیلم ماتریکس انسان هایی را به تصویر می کشد که در یک جهانی مجازی زندگی می نمایند.

به نظر فیلسوفی به نام نیک بوستروم، کل جهان و نه فقط بشریت، کاملا مجازی هستند. همه جنبه های زندگی انسان، از جمله فکر او قسمتی از یک کدنویسی است. البته بوستروم فکر می نماید که شبیه سازی کامل واقعی حتی برای قدرتمندترین کامپیوترها هم ممکن است عملی نباشد. چطور ممکن است کامپیوتری بتواند تمام اجزاء این عالم را، اتم به اتم شبیه سازی کند؟ بنابراین لازم نیست همه جزییات شبیه سازی شوند. فقط چیزهایی شبیه سازی می شوند که ما نظاره گر آن ها هستیم. یعنی تا زمانی که به یک اتاق وارد نشده ایم، آن اتاق وجود ندارد. تا زمانی که با تلسکوپ به کهکشانی نگاه ننموده ایم، آن کهکشان وجود ندارد. بنابراین لازم نیست همواره همه چیزهای عالم در جهانی شبیه سازی شده وجود داشته باشد. بلکه اجزاء مختلف به هنگام نیاز بوجود می آیند تا توان پردازشی کمتری از کامپیوتر گرفته گردد! این در خصوص خود انسان ها هم صادق است. حتی خود آدم ها هم لازم نیست با همه جزییات شبیه سازی شده باشند. مقدار و نوع آگاهی فکر ما در موقعیت های مختلف فرق می نماید.

فرضیه جهان شبیه سازی شده ما شاید بتواند جوابگوی برخی از سوالات علمی هم باشد. مثلا اینکه چرا ما تا به حال موجودات فضایی را ندیده ایم؟ چرا حیات فرازمینی پیدا ننموده ایم و چرا هیچ گاه هیچ تمدن بیگانه ای با ما ارتباط برقرار ننموده است؟ این درحالیست که می دانیم سیارات فراخورشیدی زیادی در کهکشان ما و کهکشان های دیگر وجود دارند و احتمالا بسیاری از آن ها شرایط میزبانی از حیات را دارند. چرا تا به حال آن ها با ما تماس برقرار ننموده اند یا به سراغ ما نیامده اند؟ شاید اصلا در این شبیه سازی کامپیوتری، فضایی ها پیش بینی نشده اند!

به جز فضایی ها، واقعیت این است که ما هنوز نتوانسته ایم در فیزیک به نظریه ای که توصیف نماینده همه پدیده های عالم باشد برسیم. ما نتوانسته ایم چهار نیروی بنیادین طبیعت، یعنی گرانش، الکترومغناطیس، هسته ای قوی و هسته ای ضعیف را به طور کامل با یکدیگر متحد کنیم. شاید اصلا این اتحاد و نظریه همه چیز در شبیه سازی پیش بینی نشده است.

بوستروم پا را فراتر می گذارد و می گوید که اگر خطایی رخ دهد، کارگردان این شبیه سازی می تواند به راحتی قبل از اینکه شبیه سازی لو برود، اطلاعات مغزهایی که متوجه این اشکال شده اند را تغییر دهد. البته اگر آن شبیه سازی که ما در آن زندگی می کنیم یک اصلاح نماینده اتوماتیک داشته باشد، علم تجربی را با مشکل روبرو می نماید. ممکن است این اصلاح نماینده اتوماتیک، گاهی اوقات قوانین فیزیکی که می شناسیم را تغییر دهد.

اگر ما در یک شبیه سازی زندگی می کنیم، این شبیه سازی یک سری قوانین کاملا معین دارد و نمی توان در این قوانین تغییرات عمده انجام داد. به همین علت است که علم تجربی در جهان ما خوب کار می نماید و پیش بینی های علمی پیروز از آب در می آیند. بنابراین در این جهان پر از قانون نشانه ای وجود ندارد که بفهمیم در شبیه ساز مجازی هستیم یا خیر. اگر برنامه شبیه سازی خیلی خوب و بی نقص نوشته شده باشد، هیچ مسئله ای در آزمایش های علمی ما پیش نمی آید و آزمایش های ما همان نتایجی را می دهند که در یک جهانی واقعی هم باید بدهند. در این صورت به هیچ عنوان نمی توانیم بفهمیم که در یک جهانی مجازی هستیم یا خیر.

یک چیز جالب دیگر را هم باید در نظر بگیریم. اینکه ممکن است در جهانی شبیه سازی شده زندگی می کنیم که قوانین فیزیکی حاکم بر آن با قوانین حاکم بر جهان برنامه نویس های این جهان فرق دارد. بنابراین تمام نظریه های علمی ما فقط مختص به جهان خودمان است و به هر حال برای ما فرقی نمی نماید.

مشکل نگریستن به عالم به صورت یک جهان شبیه سازی شده این است که نمی دانیم برای آزمایش تجربی آن چه سوالاتی باید بپرسیم. هر سوال علمی که می پرسیم باید بتواند قابل آزمایش باشد. در یک عالم فرضی شبیه سازی شده، جایی که خالق شبیه سازی می تواند دخالت و مسائل را در لحظه حل نماید، نمی توانیم بین یک عالم واقعی و عالم شبیه سازی شده تمایز قائل بشویم. حتی اگر یک استدلال خوب فلسفی مبنی بر اینکه ما در جهانی شبیه سازی شده زندگی می کنیم وجود داشته باشد، هیچ آزمایش علمی نمی تواند از آن دفاع کند.

بنابراین آیا ما در عالمی شبیه سازی شده زندگی می کنیم؟ شاید بله و شاید خیر. عالم شبیه سازی شده به خالقی هوشمند نیاز دارد و به نظر نمی رسد که به وسیله علم بتوانیم او یا جهانی او را کشف کنیم. در عین حال برای ما هم فرقی ندارد. ما در عالمی زندگی می کنیم که فکر می کنیم به وسیله تجربه می توانیم آن را بیشتر و بیشتر بشناسیم و برایمان تفاوتی نمی نماید که در جهان آزمایشگاهی موجودی هوشمند هستیم یا خیر. اصلا شاید ما فقط در یکی از عوالم آزمایشگاهی آن ها باشیم؛ کسی چه می داند…